• Na co zwrócić uwagę w wywiadzie, aby trafnie zdefiniować i postawić diagnozę ANN.
• Jakie są obecnie sposoby klasyfikacji ANN i czym charakteryzują się alergeny wywołujące objawy choroby.
• Co mówią wytyczne na temat eliminowania lub unikania uczulających alergenów oraz sposobów terapii.
• Jak powinna wyglądać prawidłowa ścieżka diagnostyczna i leczenie alergicznego nieżytu nosa (wytyczne ARIA).
• Jakie możliwości daje nam wykorzystanie diagnostyki molekularnej.
• Kiedy warto zastosować immunoterapię w alergicznym nieżycie nosa.

Nieżyt nosa (NN), czyli zapalenie błony śluzowej nosa, powszechnie nazywany też katarem, jest dolegliwością często występującą zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Typowe objawy to: blokada nosa, przekrwienia błony śluzowej nosa, wyciek z nosa, kichanie oraz świąd nosa. Te dolegliwości są wynikiem zapalenia i/lub dysfunkcji błony śluzowej nosa.

Stwierdzenie dwóch lub więcej z wymienionych wyżej objawów utrzymujących się minimum przez 1 godzinę w ciągu 2 lub więcej dni zwykle wystarcza do postawienia rozpoznania.

Poza wymienionymi objawami miejscowymi nieżyt nosa może mieć swoje następstwa, pogarszając jakość życia (czasem znacznie) w postaci zaburzeń snu, obniżając wydajność w nauce, w pracy oraz sprawność psychologiczną, NN może być nawet czynnikiem ryzyka bezpieczeństwa w ruchu drogowym [1].


Nieżyt nosa może mieć różną etiologię, u zdecydowanej większości pacjentów infekcyjną lub alergiczną. Może być jednak także wywołany przez inne czynniki, do których należą: drażniące błonę śluzową gazy, pyły, zanieczyszczenia (tzw. czynniki drażniące), zaburzenia hormonalne (np. w okresie ciąży) czy też leki. Pamiętać należy, że nieżyt nosa może być także jednym z objawów w chorobach takich, jak mukowiscydoza czy dyskineza rzęsek. Klasycznie nieżyt nosa dzieli się na trzy główne fenotypy kliniczne: alergiczny nieżyt nosa (ANN), nieżyt infekcyjny oraz niealergiczny, nieinfekcyjny nieżyt nosa (NNN) [2]. U części pacjentów obserwuje się nieżyt nosa mieszany (np. ANN współwystępuje z nieżytem nosa niealergicznym o innej przyczynie).

W niniejszym opracowaniu omówiony zostanie alergiczny nieżyt nosa. W większości przypadków rozpoznanie zapalenia błony śluzowej nosa nie jest skomplikowane, jeżeli opiera się na symptomatologii klinicznej. W każdym przypadku w razie wątpliwości co do przyczyny NN należy poszerzyć diagnostykę w poszukiwaniu przyczyn choroby.