Wytyczne, które ukazały się podczas Kongresu ESC 2020, zwracają uwagę na fakt, że każdy pacjent z migotaniem przedsionków powinien być traktowany indywidualnie i holistyczne. Podkreślono w nich m.in., że ostre i przewlekłe zespoły wieńcowe stanowią częste sytuacje u pacjenta z migotaniem przedsionków – ostre mogą dotyczyć nawet 1/4 chorych, a samo ich występowanie zwiększa ryzyko wystąpienia napadu migotania przedsionków o ponad 50%.

Dotychczas strategia postępowania u pacjenta z migotaniem przedsionków i zespołem wieńcowym nakazywała łączenie antykoagulantu z lekami przeciwpłytkowymi. A co mówią nowe wytyczne? Dowiedz się z komentarza prof. dr. hab. n. med. Zbigniewa Gacionga!

---

Aktualizacja 2024-10-07
Autor: lek. Maciej Mach


Porównanie wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (ESC) dotyczących postępowania w migotaniu przedsionków z lat 2020 i 2024 ukazuje szereg istotnych zmian, które odzwierciedlają postęp w badaniach naukowych oraz coraz większy nacisk na podejście zintegrowane, z pacjentem w centrum uwagi. Oto szczegółowe omówienie najważniejszych nowości w wytycznych na 2024 rok:

1. Nowy model AF-CARE

AF-CARE, który ma na celu holistyczne podejście do leczenia pacjentów z migotaniem przedsionków. Model ten uwzględnia:

• C – zarządzanie współistniejącymi chorobami i czynnikami ryzyka (np. otyłość, nadciśnienie, cukrzyca), co jest kluczowe dla zmniejszenia ryzyka nawrotu migotania przedsionków.
• A – zapobieganie udarowi mózgu i zatorowości, z silnym naciskiem na stosowanie odpowiedniej antykoagulacji.
• R – kontrolę częstości rytmu serca i rytmu zatokowego, co ma na celu złagodzenie objawów.
• E – dynamiczną ocenę i ponowną ocenę pacjenta w zależności od postępu choroby i odpowiedzi na leczenie.

2. Zarządzanie chorobami współistniejącymi

Nowe wytyczne kładą większy nacisk na kompleksowe zarządzanie czynnikami ryzyka i chorobami współistniejącymi. W badaniach wykazano, że skuteczna kontrola chorób takich jak bezdech senny, otyłość, cukrzyca i nadciśnienie tętnicze znacząco poprawia wyniki leczenia pacjentów z migotaniem przedsionków. Z tego powodu zaleca się aktywne wykrywanie i leczenie tych chorób.

Na przykład, leczenie bezdechu sennego może pomóc w redukcji nawrotów migotania przedsionków. Ważnym elementem terapii staje się także dostosowany do możliwości pacjenta program ćwiczeń fizycznych, który może poprawić wydolność sercowo-oddechową i zmniejszyć częstość nawrotów AF.

3. Prewencja zakrzepowo-zatorowa i antykoagulacja

W wytycznych z 2024 roku podkreślono, że antykoagulacja powinna być stosowana u wszystkich pacjentów z migotaniem przedsionków, u których istnieje ryzyko zakrzepowo-zatorowe, niezależnie od tego, czy są w stanie rytmu zatokowego czy nie. Zgodnie z najnowszymi wytycznymi, preferowanymi lekami są doustne antykoagulanty celowane (DOAC) (np. apiksaban, dabigatran, rywaroksaban), które zastępują antagonistów witaminy K (warfarynę) u większości pacjentów, z wyjątkiem tych z mechanicznymi zastawkami serca lub istotną stenozą mitralną.

Nowością w porównaniu do wytycznych z 2020 roku jest także większy nacisk na unikanie zbyt niskiego dawkowania DOAC, co może prowadzić do zwiększonego ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych.

4. Kontrola rytmu i częstości serca

Wytyczne z 2024 roku rekomendują szersze stosowanie strategii kontroli rytmu serca już na wczesnym etapie choroby, co może przynieść lepsze wyniki kliniczne. Stosowanie metod takich jak kardiowersja elektryczna czy ablacja cewnikowa staje się bardziej zalecane, szczególnie u pacjentów z uporczywymi objawami.

Jednym z ważnych elementów jest także powtórna ablacja w przypadku nawrotów migotania przedsionków, co pozwala zmniejszyć częstotliwość nawrotów i poprawić jakość życia pacjentów. Wytyczne podkreślają również, że chirurgiczne zamknięcie uszka lewego przedsionka może być rozważane u pacjentów poddawanych ablacji w celu zapobiegania udarom.

5. Współdecydowanie i edukacja pacjenta

Nowością w wytycznych z 2024 roku jest silny nacisk na edukację pacjentów oraz ich rodzin. Podejście to ma na celu wzmocnienie roli pacjenta w procesie leczenia poprzez promowanie współdecydowania o planie terapii. Zwiększenie świadomości pacjentów na temat ich choroby i leczenia może znacząco poprawić wyniki terapii i jakość życia.

6. Dostępność równego leczenia

Wytyczne z 2024 roku podkreślają także znaczenie równego dostępu do leczenia, niezależnie od płci, pochodzenia etnicznego, statusu społeczno-ekonomicznego czy niepełnosprawności. Jest to krok w kierunku eliminowania nierówności zdrowotnych, co może mieć istotny wpływ na skuteczność leczenia.

Podsumowanie

Wytyczne ESC na 2024 rok w porównaniu do tych z 2020 roku kładą większy nacisk na kompleksowe leczenie pacjenta, z uwzględnieniem współistniejących chorób i czynników ryzyka, oraz promują bardziej aktywne zaangażowanie pacjenta w proces leczenia. Nowy model AF-CARE oraz rosnąca rola edukacji pacjentów i podejmowania decyzji wspólnie z lekarzem podkreślają kierunek w stronę spersonalizowanej opieki, która ma na celu poprawę wyników leczenia i jakości życia pacjentów z migotaniem przedsionków.